Spomenici

Osim Novog groblja, na području Opštine Zvezdara nalaze se brojni spomenici i spomen obeležja koji podsećaju na značajne događaje i ličnosti iz srpske istorije.

Spomenik Vuku Karadžiću

Nalazi se na raskrsnici Bulevara kralja Aleskandra i Ruzveltove ulice. Krajem 19. i početkom 20. veka do ovde je došla periferija Beograda. Ideju za podizanje ovog spomenika dala je Srpska književna zadruga 1920. Više godina nakon toga je prikupljan novac, preko priloga, za podizanje spomenika i tek je 1932. u Pragu izlivena bronzana figura, koja je sledeće godine preneta u Beograd. Autor skulpture bio je Đorđe Jovanović. Spomenik visine 7,25 metara je otkriven 7. novembra 1937. godine, povodom 150-godišnjice rođenja Vuka Karadžića. Autor nije bio zadovoljan što je spomenik postavljen na tadašnjoj periferiji grada, već je smatrao da bi mu mesto bilo na nekom prometnijem trgu, kao u ostalim evropskim gradovima. Po ovom spomeniku nazvana je podzemna železnička stanica „Vukov spomenik“, a ceo kraj grada se naziva „kod Vuka“.

VUK STEFANOVIĆ KARADŽIĆ
Lingvist, etnograf, istoričar i reformator srpskog jezika, rođen je 1787. u Tršiću kod Loznice, a umro 1864. u Beču. Učio je školu u Loznici (1795) i manastiru Tronoši. Posle Prvog srpskog ustanka bio je pisar u Sovjetu (vladi), zatim učitelj i državni činovnik. Godine 1809-10. teško je oboleo, leva noga mu je ostala zgrčena, tako da je do kraja života nosio štulu. Posle propasti ustanka, 1813. odlazi u Beč. Tamo ga filolog Jernej Kopitar, podstiče da sakuplja narodne umotvorine i pesme, i radi na jeziku i pravopisu. Izdao je prvu zbirku narodnih pesama i Pismenicu (gramatiku). Od tada počinje njegov epohalni rad na utemeljivanju nove srpske književnosti, jezika i pravopisa. Godine 1818. izdaje „Rječnik (sa gramatikom)“ u kojem je objavljena i reforma srpskog jezika. Radio na sakupljanju pripovedaka, poslovica, zagonetki, pisao istorijska svedočanstva i drugo. Borio se protiv samovlašća kneza Miloša Obrenovića, kao i protiv jakog fronta protivnika svojih reformatorskih ideja. Uređivao almanah „Danica“ i nastojao da stranu kulturnu javnost upozna sa srpskim narodnim blagom i prošlošću. Univerzitet u Jeni dodelio mu je titulu počasnog doktora, a slična priznanja Vuk je dobio od mnogih evropskih akademija. Zahvaljujući Vuku, srpske narodne pesme postale su poznate i cenjene širom Evrope, a izuzetno su se dopale i Geteu. Objavljene „Pesme“ Branka Radičevića pokazale su da se narodnim jezikom mogu pisati i umetnička dela, a Daničićev „Rat za srpski jezik i pravopis“ dokazao je, snagom naučnih argumenata, opravdanost Vukovih jezičkih postavki. Njegovo delo imalo je ogroman uticaj i na ostale jugoslovenske narode, pa su se tako, na tzv. Književnom dogovoru u Beču 1850. godine, predstavnici srpskog i hrvatskog kulturnog života sporazumeli o uvođenju jedinstvenog književnog jezika kod oba naroda. Godine 1897. Vukovi posmrtni ostaci preneseni su iz Beča u Beograd i sahranjeni u porti Saborne crkve.

Spomenik Aleksandru I Obrenoviću

Nalazi se na trgu ispred zgrade Opštine Zvezdara, na prostoru između Opštine i Studentskog doma „Kralj Aleksandar I“. Spomenik je podignut krajem 2004. na inicijativu Opštine Zvezdara, sa idejom da se u Bulevaru kralja Aleksandra nađe i njegov spomenik.

KRALJ ALEKSANDAR I OBRENOVIĆ
Poslednji vladar iz dinastije Obrenovića rođen je 1876. kao prvi sin kneza Milana i kneginje Natalije. Na srpskom prestolu nalazio se 1889. do 1903. kada je zajedno sa suprugom Dragom Mašin ubijen u Starom dvoru (tj. u Konaku koji je kasnije srušen, a koji se nalazio između mesta gde su sada zgrada Skupštine grada Beograda i Predsedništvo Srbije) od strane oficira okupljenih u tajnu organizaciju „Crna ruka“.

Spomenik Ćirilu i Metodiju

Rad istaknutog makedonskog vajara Tometa Serafimovskog nalazi se u parku kod Vukovog spomenika. Zajednički dar umetnika i Srpske akademije nauka i umetnosti Beogradu urađen je u bronzi i sa postamentom je visok pet metara, a predstavlja preteče slovenske pismenosti, solunsku braću Ćirila i Metodija. Spomenik je nastao inicijativom Srpske akademije nauka i umetnosti, čiji je Serafimovski član, a Skupština grada Beograda je obezbedila sredstva za izradu postamenta. Spomenik je svečano otkriven u junu 2006.

ĆIRILO I METODIJE
Braća Ćirilo (pre zamonašenja Konstantin, rođen 826. ili 827-869), mlađi brat i Metodije, stariji brat (umro 885), rodom su iz Soluna. Bili su učeni ljudi koji su zauzimali važne položaje. Ćirilo je bio učitelj filozofije i bibliotekar u crkvi Svete Sofije u Carigradu, a Metodije visoki državni činovnik. Po želji vizantijskog cara Mihajla Trećeg, a na molbu moravskog kneza Rastislava, njih dvojica su dobili zadatak da, kao monasi – misionari, idu u Moravsku i tamo propovedaju hrišćansko učenje među neznabožačkim Slovenima. Misija je imala svoju političku pozadinu i trebala je da osigura vizantijski uticaj u tom delu Evrope. Ćirilo i Metodije su pre puta na staroslovenski preveli potrebne sveštene knjige i na taj način stvorili prvi slovenski književni jezik. Zbog potreba misije Ćirilo je sastavio novu azbuku (glagoljicu). Njihov misionarski rad među moravskim Slovenima izazvao je nemačko sveštenstvo da se na njih žali Rimu, što je dovelo do njihovog odlaska u Rim da bi se opravdali. Tamo Ćirilo umire i biva sahranjen u Crkvi sv. Klimenta. Papa je odobrio dalji rad Metodiju i postavio ga je za arhiepiskopa panonskog i moravskog. Pri povratku, nemački sveštenici su zatvorili Metodija i on se jedva spasao, da bi, ubrzo zatim, bio prinuđen na ponovo ide u Rim kako bi se branio od novih optužbi. Po povratku iz Rima, Metodije je umro. Posle njegove smrti učenici Ćirila i Metodija prognani su iz Moravske i većina njih je došla na Balkan u sredine u kojima su nastavili rad svojih učitelja.

Spomenik učenicima VI beogradske gimnazije

Spomenik se nalazi u parku kod VI beogradske gimnazije u ulici Milana Rakića. Na spomeniku piše: „VI beogradska gimnazija svojim učenicima palim u NOB-u”.

Spomenik Puškinu

Spomen obeležje jednom od najboljih ruskih pesnika i ocu moderne ruske književnosti, Aleksandru Sergejeviču Puškinu nalazi se u parku „Ćirila i Metodija”. Spomenik od bronze, rad ruskog vajara Nikolaja Kuznjecova Murmoskog, težak 300 kilograma i visok dva metra, poklon je Ruske Federacije srpskom narodu.

ALEKSANDAR SERGEJEVIČ PUŠKIN (1799-1837)A.S. Puškin potiče iz najstarije,ali osiromašene ,plemićko-spahijske porodice Rusije. Zahvaljujući bogatoj očevoj biblioteci stekao je solidno obrazovanje. Od stranih vaspitača je naučio francuski jezik koji je lako govorio kao i ruski , a rano je naučio izvorni ruski narodni jezik, koji će uvesti kasnije, kao pesnik, u rusku knjizevnost. Simpatisao je socijalne pokrete, bio je na strani dekabrista, pisao političke epigrame na račun cara Aleksandra. Prognan je na jug Rusije, na Kavkaz i u Besarabiju gde je proveo četiri godine.Te godine je posvetio pisanju poema „Cigani” i „Kavkaski zarobljenik” i počeo pisati roman u stihu „Evgenije Onjegin”. Car Nikolaj I je pokušao da dovede Puškina na dvor postavljanjem za cenzora, ali to nije moglo da smiri slobodoljubivog Puškina. Otpušten je iz službe i prognan u Mihajlovsko, selo svojih roditelja. Poslednje godine života Puškin je proveo u Petrogradu. Izgubio je život u dvoboju braneći čast svoje žene 1837. godine.

Poeme: „Ruslan i Ljudmila” (1820), „Kavkaski zarobljenik” (1820-1821), „Cigani”(1824), „Poltava”(1828), „Kućica u Kolomni” (1830), „Bronzani konjanik” (1833). Romani: „Evgenije Onjegin” (1823-1831), „Kapetanova kći” (1836). Pripovetke: „Pripovetke Belkina” (1831), „Pikova dama” (1833). Drama: „Boris Godunov” (1825).

Puškin ima veliki značaj kao osnivač ruske nacionalne književnosti.